عسل یک ماده غذایی گیاهی است که توسط زنبور عسل تولید میشود و همه آن را به خوبی میشناسیم. کلمه عسل یک کلمه عربی است و در فارسی به آن انگبین یا انگوین هم میگویند. عسل، این ماده شیرین غلیظ، از شهد گلهایی که توسط زنبور عسل مصرف شده و در بدن این حشره دستخوش تغییراتی می شوند، بدست می آید. به همین دلیل عسل را یک ماده شیرین کننده گیاهی میدانند.

اگر بخواهیم یک تعریف علمی و ثبت شده از عسل داشته باشیم، میتوانیم به دو تعریف اشاره کنیم:

اولین مورد، تعریفی است که توسط سازمان غذا و داروی آمریکا در سال ۱۹۰۶ به ثبت رسیده است. بر اساس این تعریف، عسل ماده و شهدی است حاوی قند گیاهی که توسط زنبور عسل جمع آوری شده و تغییر حالت داده است.

تعریفی دیگری از عسل توسط دانشگاه آکسفورد ارایه شده است که بر اساس آن، عسل یک مایع شیرین چسبناک قهوه ای مایل به زرد رنگ است که توسط زنبور ها و حشرات دیگر و با استفاده از شهد گلها بدست می آید.

عسل انواع مختلفی دارد و زنبورداران عسل را به ۳۳ تا ۳۷ نوع تقسیم میکنند. عسل ها بر اساس شهدی که از آن ساخته شده، نام منطقه و محل تولید، زمان تولید، رنگ، طبیعی و مصنوعی بودن به گروه های مختلفی تقسیم میشوند.

همان طور که گفتیم اولین تقسیم بندی، تقسیم بندی بر اساس شهد گل است. حتما شنیده اید که میگویند عسل آویشن، عسل گز، عسل گون ، عسل بهار نارنج و اقاقیا و …، این مدل نامگذاری و تقسیم بندی، گیاهی که زنبور عسل از آن تغذیه کرده است را مشخص میکند. اما از آنجایی که بیشتر مناطق پرورش عسل دارای چندین گل هستند نمی توان گفت که این عسل تنها از یک گل خاص تهیه شده است، بلکه به این معنا خواهد بود بیشترین گل موجود در آن منطقه، گل نام برده است، مگر آنکه کل منطقه تنها دارای یک گل خاص یا به عبارتی تک گلی باشد. اما در حال حاضر بیشتر عسل های تولید شده چند گلی هستند.

دکتر هریک از موسسه فائو در سال ۱۹۴۸ به این موضوع اشاره و تقسیم بندی عسل بر پایه گل را امری اشتباه بیان کرده، مگر در مناطقی که منحصرا تک گلی یا تک گیاهی هستند.

یکی دیگر از روش های تقسیم بندی عسل بر اساس منطقه یتا محل تولید آن است. برای مثال عسل قوچان، سبلان و غیره که نشان میدهند عسل در کدام منطقه تولید شده است.

یکی دیگر از روش های تقسیم بندی عسل متناسب با زمان تولید است که به دو دسته عسل بهاره و عسل پاییزه تقسیم میشود. عسل پاییزه از اواسط تابستان تا اوایل پاییز جمع آوری میشود.

عسل خواص دارویی و درمانی بسیار زیاد و همچنین ارزش غذایی بسیار بالایی دارد. از گذشته تا به امروز از عسل به عنوان یک داروی طبیعی برای درمان بیماری ها استفاده میشود.

همه ما خاصیت درمانی عسل در سرماخوردگی و گلودرد را میدانیم و هنگامی که دچار این بیماری ها شده ایم مصرف آب گرم و عسل را بیشتر میکنیم. خاصیت درمانی عسل به ویژگی آنتی بیوتیکی و ضد عفونی کننده بودن آن بر می گردد.

علاوه بر این، به دلیل دارا بودن مواد مغذی، ویتامین ها و آنزیم ها در روند بهبودی بیماری ها هم موثر است.

امروزه از عسل به عنوان ماده ضدعفونی زخم ها هم استفاده میشود و در مراکز بهداشتی بر روی زخم ها و بخیه ها عسل زده میشود تا روند درمان تسریع یابد.

همواره از عسل به عنوان یک ماده مغذی یاد شده است، اما جالب است بدانید عسل مضرراتی هم دارد. یکی از ممنوعیت های مصرف عسل در کودکان است. فراموش نکنید که تا سن دو سالگی نباید به فرزندتان عسل بدهید، چرا که مصرف عسل در کودکان زیر دو سال باعث ابتلا به بوتولیسم میشود.

بوتولیسم مسمومیت به سم زنبور عسل است و از علایم آن میتوان به تب، اسهال یا یبوست، ضعف و بی حالی اشاره کرد که در بدترین شرایط به ایست تنفسی و فلج عضلانی منجر میشود.

در بزرگسالان مصرف بیش از حد عسل میتواند موجب دردهای شکمی شود. زیرا عسل به دلیل دارا بودن مواد مغذی میتواند اختلالاتی را در جذب مواد در روده کوچک ایجاد کند و در طولانی مدت ممکن است مشکلات گوارشی هم ایجاد کند.

یکی دیگر از مضرات خوردن عسل ایجاد حساسیت است که در صورت خوردن عسل خام در گروه های حساس می تواند ایجاد شود. از علایم این حساسیت، ورم، خارش، التهاب و کهیر است. در صورت مشاهده این علایم به پزشک مراجعه کنید.